Ba tuần lễ sau, một chiếc xe hơi đỗ bên vỉa hè Priors Court.
Bốn người bước ra khỏi xe. Tôi là một trong số họ. Những người khác là thanh tra Lejeune, trung sĩ Lee và ông Osborne, người đang không thể giấu được vẻ vui mừng là đã được đi theo mọi người.
- Cần phải giữ cái lưỡi - Lejeune báo trước cho Osborne.
- Chắc chắn là như thế, thưa ngài thanh tra. Ngài có thể tuyệt đối tin tưởng ở tôi. Tôi sẽ không nói một lời nào.
- Tôi rất hy vọng điều đó.
- Thật là một ân huệ, một ân huệ to lớn. Tôi biết cái đó, nhưng tôi không hiểu chính xác...
Nhưng không một ai giải thích cho ông ta một lời nào.
Lejeune kéo dây chuông và yêu cầu gặp ông Venables.
Ông này ngạc nhiên về sự đến thăm của chúng tôi. Ông ta không tỏ vẻ gì khác thường, càng lịch sự hơn. Trông thấy ông ta lái vòng chiếc xe lăn để có vòng cung lớn hơn, tôi cho rằng đúng là ông có một dáng điệu đặc biệt với nét nhìn ngang sắc sảo trên một cỗ áo đã lỗi thời.
- Rất vui mừng được gặp lại các ngài. Easterbrook, hình như ông để nhiều thời gian cho cái góc nhỏ bé này của quả đất. Thanh tra Lejeune. Tôi thú nhận là có một sự lạ lùng nào đó. Ở một nơi khá yên tĩnh mà được đón tiếp một nhà thám tử. Tôi có thể giúp gì được ngài, ngài thanh tra?
- Có một việc trong đó chắc chắn là ông có thể giúp đỡ chúng tôi, thưa ông - Lejeune nói rất bình tĩnh.
- Cái gì vậy?
- Ngày mùng bảy, tháng Mười, một linh mục công giáo, Cha Gorman bị giết tại phố West ở Paddington. Người ta đã cho tôi biết rằng ông đã ở quanh đó vào giờ xảy ra tội ác từ 7 giờ 15 đến 8 giờ 15 tối hôm đó, rằng ông đã thấy một cái gì đó có quan hệ tới vụ này.
- Tôi đã ở đấy vào lúc đó ư? Tôi không tin điều đó. Theo tôi nhớ lại thì tôi không bao giờ ở khu phố đó và tôi cũng không ở Luân Đôn vào tối hôm đó. Tôi chỉ đến đó vào những dịp có cuộc bán đấu giá thú vị hoặc là đến thăm ông thầy thuốc lúc này, lúc khác mà thôi.
- Ngài William Dugdale ở phố Haley, tôi thấy hình như thế.
Venables ném một cái nhìn lạnh lùng vào người cảnh sát.
- Ngài được báo tin rất tốt, thưa ngài thanh tra.
- Ít nhất là tôi thích được như vậy. Bây giờ tôi thấy thất vọng là ông không giúp tôi theo cách tôi mong muốn. Tôi cần giải thích về những sự việc quan hệ với cái chết của Cha Gorman cho ông, tôi nghĩ như vậy.
- Tôi xin nói với ông đây là lần đầu tiên tôi được nghe nói về cái tên đó.
- Một người đàn bà, một người đang hấp hối đã yêu cầu sự có mặt của linh mục. Bà ta thấy, tuy không muốn, mình đã rơi vào một công việc đầy tội ác, chuyên môn thủ tiêu những người gây phiền phức... để kiếm tiền, đúng là như vậy.
- Ý kiến đó không có gì là mới - Venables nhận xét - Ở Mỹ...
- Cái tổ chức đó dùng những phương pháp rất khác thường mà người ta có thể coi đó là tâm lý học, là thuật thôi miên, chúng ta hãy nói là "sự mong muốn được chết” ẩn náu trong mỗi người…
- Bằng cách là người ngài đang nói tự tử để làm vui lòng ngài. Rất đẹp, nếu đúng là như vậy, thưa ngài thanh tra.
- Không phải là tự tử mà là một cái chết hoàn toàn tự nhiên.
- Nào! Nào!
- Trung tâm của loại công việc này ở một chỗ nào đó có tên gọi là CON NGỰA NHỢT NHẠT.
- À! Bây giờ thì tôi bắt đầu hiểu ra. Cái đó đã khiến ngài đến cái làng nhỏ bé đáng yêu này; Thyrza Grey và những lời ngốc nghếch của bà ta! Bà ta có tin hay không, tôi không thể biết điều đó. Nhưng đó là phi lý. Bà ta có một người bạn là bà đồng ngu như một con ngỗng và một mụ phù thuỷ ngồi một xó làm đầu bếp cho họ, về phần mình, người đó tỏ ra có một sự can đảm nào đó. Ba mụ điên ấy tạo ra được một danh tiếng trong vùng, nhưng tôi không cho rằng Scotland Yard lại coi cái đó là nghiêm chỉnh.
- Đúng như vậy, thưa ông.
- Ngài có tin là những lời khấn khứa của mụ Thyrza, việc lên cơn của mụ Sybil và trò ảo thuật đen của mụ Bella có thể đưa đến cái chết cho một người nào đó không?
- Ồ không! Nguyên nhân của những cái chết kể lại thì đơn giản hơn cái đó nhiều… Chúng đều do sự đầu độc bằng chất thallium!
- Ngài nói gì?
- Đầu độc bằng muối thallium. Thật là đơn giản. Nhưng để làm được cái đó cần phải có một tấm lá chắn... Còn có gì tốt hơn là một việc dàn cảnh giả khoa học, một tiếng lóng hiện đại được tăng sức mạnh bằng trò thôi miên cũ kỹ.
- Chất thallium - Venables suy nghĩ, nói - Tôi cho rằng tôi chưa được nghe thấy bao giờ.
- Không ư? Người ta đã dùng nó để làm thuốc diệt chuột, thỉnh thoảng làm thuốc bôi cho trẻ con bị bệnh nấm. Người ta có thể mua được nó một cách dễ dàng. Chứng cớ là có một gói chất đó giấu trong một góc vườn ươm của ông.
- Trong vườn ươm của tôi? Điều đó không thể có được!
- Nhưng không! Chúng tôi đã phân tích một phần nhỏ…
Venables bắt đầu cựa quậy.
- Một kẻ nào đó đã để nó ở đấy. Tôi hoàn toàn không biết...
- Thật ư? Ông rất giàu, có phải không, thưa ông?
- Cái đó thì có liên quan gì đến vấn đề này?
- Tôi có thể biết cơ quan thuế rất quan tâm đến nguồn gốc thu nhập của ông, phải không?
- Ở nước Anh này sự lo lắng trong đời sống chính là hệ thống thuế của nó. Tôi suy nghĩ một cách nghiêm chỉnh tốt hơn là chuyển đến sống ở Bermudes.
- Tôi nghĩ rằng ông không thể tới đó được!
- Đây là một sự doạ nạt chăng, ngài thanh tra? Vì rằng trong trường hợp này...
- Không, không. Đó đơn giản chỉ là sự phát biểu một ý nghĩ. Bây giờ ông có muốn biết công việc này được tiến hành ra sao không?
- Chắc chắn là ông đã quyết định nói với tôi cái đó.
- Một tổ chức tuyệt vời. Đó là một luật sư đã bị gạch tên phụ trách những chi tiết về tài chính. Hắn đặt văn phòng tại Birmingham. Ở đấy hắn tiếp nhận khách hàng và làm việc với họ. Bradley nhận đánh cuộc về cái chết của một người nào đó. Hắn rất bi quan. Nếu hắn thắng cuộc thì khách hàng phải trả tiền ngay, nếu không thì sẽ bị một cái gì khó chịu. Sau khi gặp Bradley, khách hàng phải tới gặp Thyrza Grey. Mụ này cho khách hàng dự một buổi lễ giật gân. Mặt khác có một số phụ nữ thật thà làm thuê cho một trong những hãng nghiên cứu về thị hiếu của những người tiêu dùng, có một số câu hỏi: "Ông hoặc bà thích dùng loại bánh mì nào? Loại sản phẩm vệ sinh, loại mỹ phẩm, loại thuốc nhuận tràng nào…" để hỏi những người được chỉ định chết.
Và sau đó nhà tổ chức hiện ra, tiến vào sân khấu. Để làm được cái đó hắn có thể mặc hộ quần áo của người phu khuân vác, người phòng hoả, người thợ điện... Bằng một cách, hắn có giấy tờ hợp lệ để đề phòng trường hợp người ta hỏi đến, cái này thì rất hãn hữu. Tuỳ theo vai trò, nhưng mục đích của hắn là rất đơn giản: thay thế một sản phẩm bình thường được lựa chọn theo câu trả lời cho người bị điều tra bằng một sản phẩm mà bề ngoài giống hệt như thế! Sau khi quan sát các ống, các đồng hồ đếm, hắn ra về và người ta không còn trông thấy hắn trong khu phố nữa.
Đầu tiên chưa có chuyện gì xảy ra. Sau đó nạn nhân lâm bệnh. Người thầy thuốc không biết gì đến cái này. Ông ta chăm sóc nạn nhân theo chế độ của người ốm. Tại sao ông ta lại có thể nghi ngờ một sản phẩm không có hại, đã dùng trong nhiều năm?
Ông có thấy sự đẹp đẽ của guồng máy này không? Cái ống nhỏ thuốc thì ở trong bóng tối. Không ai có thể biết hắn ở đâu mà tố cáo.
- Thế tại sao ngài lại biết nhiều đến như vậy?
- Chúng tôi có những phương tiện để nhận ra, kiểm tra lại những nghi ngờ đơn giản. Chúng ta hãy ví dụ bằng một camêra chẳng hạn. Nó dễ dàng chụp trộm một người. Bằng cách đó chúng tôi có những bức ảnh tốt của một người gác cổng, của một người sửa chữa ống ga. Còn có những râu giả, răng giả, nhưng tìm ra người dùng chúng thì không khó khăn gì. Việc đó đã được làm do ông Mark Easterbrook cộng tác với cô Katherine Corrigan và do cô Edith Binns. Việc nhận diện là một việc rất thú vị: chú ý, ví dụ như ông đây, ông Osborne sẵn sàng thề rằng đã thấy ông đi theo Cha Gorman, ở phố Barton, trong tối ngày mồng bảy tháng mười, vào khoảng tám giờ.
- Và tôi đã trông thấy ông! - Osborne run rẩy kêu lên vì được kích thích - Tôi đã mô tả ông... rất đúng!
- Có thể là rất đúng - Lejeune nói - Vì ông không trông thấy ông Venables. Ông không đứng trên ngưỡng cửa nhà ông. Chính ông ở trên vỉa hè đối diện đi theo Cha Gorman. Và chính ông là người đã giết Cha...
- Sao?
Osborne hiện ra thành một cảnh tượng buồn cười: miệng há hốc, mắt trợn trừng.
- Cho phép tôi, thưa các ông, giới thiệu với các ông, ông Zacharias Osborne, dược sĩ ở phố Barton, tại Padđington. Các ông đã quan tâm tới ông ta khi tôi nói rằng Osborne đã bị theo dõi trong mọi thời gian, đã không khéo léo giấu một gói muối thallium trong vườn ươm của ông Venables. Không biết ông này đã bị tàn tật, Osborne đã muốn giao cho ông này đóng vai trò một tên giết người trong vở kịch của mình. Bảo thủ và ngốc nghếch. Osborne đã từ chối nhận sai lầm của chính ông ta.
- Ngốc nghếch? Tại sao ngài lại dám… Nếu ngài đã… nếu ngài đã có một ý kiến về việc tôi đã làm... về việc tôi đã làm... Tôi…
Osborne run lên vì điên dại.
- Ông không thể cố gắng trở thành ranh mãnh được đâu - Lejeune nói bằng giọng trách mắng - Nếu ông yên thân ở trong cửa hàng của mình thì tôi sẽ không tới đó như là bổn phận của tôi để báo trước cho ông tất cả những gì ông có thể nói hôm nay...
Và thế là Osborne bắt đầu rú lên.
Bốn người bước ra khỏi xe. Tôi là một trong số họ. Những người khác là thanh tra Lejeune, trung sĩ Lee và ông Osborne, người đang không thể giấu được vẻ vui mừng là đã được đi theo mọi người.
- Cần phải giữ cái lưỡi - Lejeune báo trước cho Osborne.
- Chắc chắn là như thế, thưa ngài thanh tra. Ngài có thể tuyệt đối tin tưởng ở tôi. Tôi sẽ không nói một lời nào.
- Tôi rất hy vọng điều đó.
- Thật là một ân huệ, một ân huệ to lớn. Tôi biết cái đó, nhưng tôi không hiểu chính xác...
Nhưng không một ai giải thích cho ông ta một lời nào.
Lejeune kéo dây chuông và yêu cầu gặp ông Venables.
Ông này ngạc nhiên về sự đến thăm của chúng tôi. Ông ta không tỏ vẻ gì khác thường, càng lịch sự hơn. Trông thấy ông ta lái vòng chiếc xe lăn để có vòng cung lớn hơn, tôi cho rằng đúng là ông có một dáng điệu đặc biệt với nét nhìn ngang sắc sảo trên một cỗ áo đã lỗi thời.
- Rất vui mừng được gặp lại các ngài. Easterbrook, hình như ông để nhiều thời gian cho cái góc nhỏ bé này của quả đất. Thanh tra Lejeune. Tôi thú nhận là có một sự lạ lùng nào đó. Ở một nơi khá yên tĩnh mà được đón tiếp một nhà thám tử. Tôi có thể giúp gì được ngài, ngài thanh tra?
- Có một việc trong đó chắc chắn là ông có thể giúp đỡ chúng tôi, thưa ông - Lejeune nói rất bình tĩnh.
- Cái gì vậy?
- Ngày mùng bảy, tháng Mười, một linh mục công giáo, Cha Gorman bị giết tại phố West ở Paddington. Người ta đã cho tôi biết rằng ông đã ở quanh đó vào giờ xảy ra tội ác từ 7 giờ 15 đến 8 giờ 15 tối hôm đó, rằng ông đã thấy một cái gì đó có quan hệ tới vụ này.
- Tôi đã ở đấy vào lúc đó ư? Tôi không tin điều đó. Theo tôi nhớ lại thì tôi không bao giờ ở khu phố đó và tôi cũng không ở Luân Đôn vào tối hôm đó. Tôi chỉ đến đó vào những dịp có cuộc bán đấu giá thú vị hoặc là đến thăm ông thầy thuốc lúc này, lúc khác mà thôi.
- Ngài William Dugdale ở phố Haley, tôi thấy hình như thế.
Venables ném một cái nhìn lạnh lùng vào người cảnh sát.
- Ngài được báo tin rất tốt, thưa ngài thanh tra.
- Ít nhất là tôi thích được như vậy. Bây giờ tôi thấy thất vọng là ông không giúp tôi theo cách tôi mong muốn. Tôi cần giải thích về những sự việc quan hệ với cái chết của Cha Gorman cho ông, tôi nghĩ như vậy.
- Tôi xin nói với ông đây là lần đầu tiên tôi được nghe nói về cái tên đó.
- Một người đàn bà, một người đang hấp hối đã yêu cầu sự có mặt của linh mục. Bà ta thấy, tuy không muốn, mình đã rơi vào một công việc đầy tội ác, chuyên môn thủ tiêu những người gây phiền phức... để kiếm tiền, đúng là như vậy.
- Ý kiến đó không có gì là mới - Venables nhận xét - Ở Mỹ...
- Cái tổ chức đó dùng những phương pháp rất khác thường mà người ta có thể coi đó là tâm lý học, là thuật thôi miên, chúng ta hãy nói là "sự mong muốn được chết” ẩn náu trong mỗi người…
- Bằng cách là người ngài đang nói tự tử để làm vui lòng ngài. Rất đẹp, nếu đúng là như vậy, thưa ngài thanh tra.
- Không phải là tự tử mà là một cái chết hoàn toàn tự nhiên.
- Nào! Nào!
- Trung tâm của loại công việc này ở một chỗ nào đó có tên gọi là CON NGỰA NHỢT NHẠT.
- À! Bây giờ thì tôi bắt đầu hiểu ra. Cái đó đã khiến ngài đến cái làng nhỏ bé đáng yêu này; Thyrza Grey và những lời ngốc nghếch của bà ta! Bà ta có tin hay không, tôi không thể biết điều đó. Nhưng đó là phi lý. Bà ta có một người bạn là bà đồng ngu như một con ngỗng và một mụ phù thuỷ ngồi một xó làm đầu bếp cho họ, về phần mình, người đó tỏ ra có một sự can đảm nào đó. Ba mụ điên ấy tạo ra được một danh tiếng trong vùng, nhưng tôi không cho rằng Scotland Yard lại coi cái đó là nghiêm chỉnh.
- Đúng như vậy, thưa ông.
- Ngài có tin là những lời khấn khứa của mụ Thyrza, việc lên cơn của mụ Sybil và trò ảo thuật đen của mụ Bella có thể đưa đến cái chết cho một người nào đó không?
- Ồ không! Nguyên nhân của những cái chết kể lại thì đơn giản hơn cái đó nhiều… Chúng đều do sự đầu độc bằng chất thallium!
- Ngài nói gì?
- Đầu độc bằng muối thallium. Thật là đơn giản. Nhưng để làm được cái đó cần phải có một tấm lá chắn... Còn có gì tốt hơn là một việc dàn cảnh giả khoa học, một tiếng lóng hiện đại được tăng sức mạnh bằng trò thôi miên cũ kỹ.
- Chất thallium - Venables suy nghĩ, nói - Tôi cho rằng tôi chưa được nghe thấy bao giờ.
- Không ư? Người ta đã dùng nó để làm thuốc diệt chuột, thỉnh thoảng làm thuốc bôi cho trẻ con bị bệnh nấm. Người ta có thể mua được nó một cách dễ dàng. Chứng cớ là có một gói chất đó giấu trong một góc vườn ươm của ông.
- Trong vườn ươm của tôi? Điều đó không thể có được!
- Nhưng không! Chúng tôi đã phân tích một phần nhỏ…
Venables bắt đầu cựa quậy.
- Một kẻ nào đó đã để nó ở đấy. Tôi hoàn toàn không biết...
- Thật ư? Ông rất giàu, có phải không, thưa ông?
- Cái đó thì có liên quan gì đến vấn đề này?
- Tôi có thể biết cơ quan thuế rất quan tâm đến nguồn gốc thu nhập của ông, phải không?
- Ở nước Anh này sự lo lắng trong đời sống chính là hệ thống thuế của nó. Tôi suy nghĩ một cách nghiêm chỉnh tốt hơn là chuyển đến sống ở Bermudes.
- Tôi nghĩ rằng ông không thể tới đó được!
- Đây là một sự doạ nạt chăng, ngài thanh tra? Vì rằng trong trường hợp này...
- Không, không. Đó đơn giản chỉ là sự phát biểu một ý nghĩ. Bây giờ ông có muốn biết công việc này được tiến hành ra sao không?
- Chắc chắn là ông đã quyết định nói với tôi cái đó.
- Một tổ chức tuyệt vời. Đó là một luật sư đã bị gạch tên phụ trách những chi tiết về tài chính. Hắn đặt văn phòng tại Birmingham. Ở đấy hắn tiếp nhận khách hàng và làm việc với họ. Bradley nhận đánh cuộc về cái chết của một người nào đó. Hắn rất bi quan. Nếu hắn thắng cuộc thì khách hàng phải trả tiền ngay, nếu không thì sẽ bị một cái gì khó chịu. Sau khi gặp Bradley, khách hàng phải tới gặp Thyrza Grey. Mụ này cho khách hàng dự một buổi lễ giật gân. Mặt khác có một số phụ nữ thật thà làm thuê cho một trong những hãng nghiên cứu về thị hiếu của những người tiêu dùng, có một số câu hỏi: "Ông hoặc bà thích dùng loại bánh mì nào? Loại sản phẩm vệ sinh, loại mỹ phẩm, loại thuốc nhuận tràng nào…" để hỏi những người được chỉ định chết.
Và sau đó nhà tổ chức hiện ra, tiến vào sân khấu. Để làm được cái đó hắn có thể mặc hộ quần áo của người phu khuân vác, người phòng hoả, người thợ điện... Bằng một cách, hắn có giấy tờ hợp lệ để đề phòng trường hợp người ta hỏi đến, cái này thì rất hãn hữu. Tuỳ theo vai trò, nhưng mục đích của hắn là rất đơn giản: thay thế một sản phẩm bình thường được lựa chọn theo câu trả lời cho người bị điều tra bằng một sản phẩm mà bề ngoài giống hệt như thế! Sau khi quan sát các ống, các đồng hồ đếm, hắn ra về và người ta không còn trông thấy hắn trong khu phố nữa.
Đầu tiên chưa có chuyện gì xảy ra. Sau đó nạn nhân lâm bệnh. Người thầy thuốc không biết gì đến cái này. Ông ta chăm sóc nạn nhân theo chế độ của người ốm. Tại sao ông ta lại có thể nghi ngờ một sản phẩm không có hại, đã dùng trong nhiều năm?
Ông có thấy sự đẹp đẽ của guồng máy này không? Cái ống nhỏ thuốc thì ở trong bóng tối. Không ai có thể biết hắn ở đâu mà tố cáo.
- Thế tại sao ngài lại biết nhiều đến như vậy?
- Chúng tôi có những phương tiện để nhận ra, kiểm tra lại những nghi ngờ đơn giản. Chúng ta hãy ví dụ bằng một camêra chẳng hạn. Nó dễ dàng chụp trộm một người. Bằng cách đó chúng tôi có những bức ảnh tốt của một người gác cổng, của một người sửa chữa ống ga. Còn có những râu giả, răng giả, nhưng tìm ra người dùng chúng thì không khó khăn gì. Việc đó đã được làm do ông Mark Easterbrook cộng tác với cô Katherine Corrigan và do cô Edith Binns. Việc nhận diện là một việc rất thú vị: chú ý, ví dụ như ông đây, ông Osborne sẵn sàng thề rằng đã thấy ông đi theo Cha Gorman, ở phố Barton, trong tối ngày mồng bảy tháng mười, vào khoảng tám giờ.
- Và tôi đã trông thấy ông! - Osborne run rẩy kêu lên vì được kích thích - Tôi đã mô tả ông... rất đúng!
- Có thể là rất đúng - Lejeune nói - Vì ông không trông thấy ông Venables. Ông không đứng trên ngưỡng cửa nhà ông. Chính ông ở trên vỉa hè đối diện đi theo Cha Gorman. Và chính ông là người đã giết Cha...
- Sao?
Osborne hiện ra thành một cảnh tượng buồn cười: miệng há hốc, mắt trợn trừng.
- Cho phép tôi, thưa các ông, giới thiệu với các ông, ông Zacharias Osborne, dược sĩ ở phố Barton, tại Padđington. Các ông đã quan tâm tới ông ta khi tôi nói rằng Osborne đã bị theo dõi trong mọi thời gian, đã không khéo léo giấu một gói muối thallium trong vườn ươm của ông Venables. Không biết ông này đã bị tàn tật, Osborne đã muốn giao cho ông này đóng vai trò một tên giết người trong vở kịch của mình. Bảo thủ và ngốc nghếch. Osborne đã từ chối nhận sai lầm của chính ông ta.
- Ngốc nghếch? Tại sao ngài lại dám… Nếu ngài đã… nếu ngài đã có một ý kiến về việc tôi đã làm... về việc tôi đã làm... Tôi…
Osborne run lên vì điên dại.
- Ông không thể cố gắng trở thành ranh mãnh được đâu - Lejeune nói bằng giọng trách mắng - Nếu ông yên thân ở trong cửa hàng của mình thì tôi sẽ không tới đó như là bổn phận của tôi để báo trước cho ông tất cả những gì ông có thể nói hôm nay...
Và thế là Osborne bắt đầu rú lên.
